Zdrowy sen jest ważnym elementem dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne. Wpływa na stan całego organizmu, zapewnia regenerację i prawidłowe funkcjonowanie wielu układów, poprawia stan skóry.
Składa się z kilku faz:
- Faza NREM (ang. Non Rapid Eyes Movement – bez szybkiego ruchu gałek ocznych) – to spokojny i głęboki sen, kiedy zmniejsza się częstotliwość fal mózgowych. Mózg stopniowo wycisza się, by wejść w stan głębokiego relaksu i niemal całkowitego wyłączenia aktywności. To faza, w której komórki mózgowe intensywnie regenerują się.
- Faza REM (ang. Rapid Eyes Movement – faza szybkiego ruchu gałek ocznych) – to tzw. sen aktywny, podczas którego mogą pojawić się marzenia senne. To w tym etapie dochodzi do odbudowy neuroprzekaźników i utrwalenia informacji zgromadzonych w ciągu dnia.
Podczas odpoczynku należy przejść przez nie wszystkie, aby był efektywny. Każdy cykl snu, trwający średnio około 80-120 minut, składa się w różnych proporcjach z obu etapów NREM i REM. Dla pełnego wyspania potrzebujemy 4-6 cykli snu, w zależności od ich długości i uwarunkowań genetycznych.
Bezsenność
O bezsenności możemy mówić, kiedy pojawiają się objawy takie jak:
- trudności w zasypianiu,
- trudności w utrzymaniu snu,
- zbyt wczesne budzenie się
- sen o złej jakości, który nie daje wypoczynku.
Są one powodem gorszego samopoczucia lub zaburzają codzienne funkcjonowanie. W przypadku bezsenności powinny występować 3x w tygodniu lub częściej przez co najmniej jeden miesiąc.
Bezsenność przygodna (do kilku dni) i bezsenność krótkotrwała (do 4 tygodni) – spowodowane są reakcją na stres lub zmianą trybu życia, ale także chorobami somatycznymi.
Bezsenność przewlekła, (powyżej 4 tygodni) – związana z zaburzeniami psychicznymi, przewlekłymi chorobami somatycznymi oraz uzależnieniami.
Skutki bezsenności
Zmęczenie lub senność w ciągu dnia, brak energii, pogorszenie koncentracji uwagi i pamięci, spadek motywacji do działania, drażliwość, gorszy nastrój. Wzrasta ryzyko wystąpienia różnych chorób, m.in.: depresji czy innych zaburzeń emocjonalnych, chorób układu krążenia, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń hormonalnych, cukrzycy, otyłości. Osoby takie mają gorszą wydajność i są bardziej narażone na popełnianie błędów w pracy.
Nadmierna senność (hipersomnia)
Za zbyt długi czas snu uznaje się czas przekraczający 10 godzin. Spanie mniej niż 8h na dobę jest najczęstszą przyczyną nadmiernej senności w ciągu dnia. Na początku więc musimy wykluczyć niedobór snu. Jeśli to nie pomoże, należy udać się do specjalisty (lekarza rodzinnego, neurologa lub psychiatry) w celu pogłębienia diagnostyki w kierunku hipersomnii, gdyż może być ona objawem chorób przewlekłych takich jak:
- niedoczynność tarczycy,
- cukrzyca,
- obturacyjny bezdech senny,
- zaburzenia na tle psychicznym,
- przewlekła niewydolność serca,
- zespół przewlekłego zmęczenia.
Zaniepokoić nas powinny napady senności, które pojawiają się w trakcie rozmowy, podczas ważnego, emocjonującego wydarzenia, na przykład w trakcie egzaminu czy ważnego spotkania służbowego. Osobie cierpiącej na hipersomnię bardzo trudno utrzymać czuwanie w ciągu dnia, zapada w sen podczas zwykłych czynności.
Skutkiem nadmiernej senności mogą być poranne bóle głowy, zaburzenia pamięci i nastroju oraz trudności z koncentracją uwagi.
Należy pamiętać, że zarówno bezsenność jak i nadmierna senność mogą być objawami chorobowymi i nie należy ich bagatelizować. Jeśli cokolwiek cię zaniepokoi, nie bój się pójść po poradę do lekarza. Przede wszystkim jednak zadbaj o higienę swojego snu:
- śpij na wygodnym łóżku i poduszce w zaciemnionym pomieszczeniu;
- utrzymuj temperaturę w sypialni około 20°C i wywietrz pomieszczenie przed snem;
- zadbaj o ciszę otoczenia;
- idź spać, kiedy poczujesz się senny;
- kładź się spać o stałej porze;
- dbaj o aktywność fizyczną, minimum 30 min dziennie;
- ostatni posiłek zjedz 2-3h przed snem;
- unikaj intensywnej pracy umysłowej 3-4h przed snem – postaw na relaks;
- wieczorem stosuj delikatne, rozproszone światło lamp, ogranicz korzystanie z komputera, telewizora czy smartfona – niebieskie światło pobudza mózg do działania.
Dowiedz się więcej:
https://www.medistore.com.pl/sen-dlaczego-jest-tak-wazny
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/bezsennosc/70349,bezsennosc
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/bezsennosc/71407,hipersomnie-nadmierna-sennosc
https://terapiabezsennosci.pl/wplyw-braku-snu-na-organizm-czlowieka/
