Autor: Jakub Stefaniak
Aktywność fizyczna jest jednym z kluczowych elementów w utrzymaniu zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Coraz więcej badań naukowych potwierdza, że regularna aktywność fizyczna nie tylko wzmacnia ciało, ale również pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne. Zgodnie z definicją zdrowia ustaloną przez Światową Organizację Zdrowia WHO składa się na nie całkowity dobrostan człowieka w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej. Co ważne przenikają się one i jedna ma bezpośredni lub pośredni wpływ na inne. Aktywność fizyczna jest pomocna w radzeniu sobie z trudnościami życia codziennego – stresem, lękiem i objawami depresji. Pomóc może również w regulacji nastroju i poprawie samopoczucia.
Wiele osób aktywność fizyczną traktują jak coś trudnego i nieprzyjemnego, a często nawet zarezerwowanego dla „zawodowców”. Każdy może czerpać korzyści z uprawiania sportu. Zgodnie z wytycznymi WHO dla polepszenia zdrowia i samopoczucia wystarczy dorosły człowiek powinien tygodniowo poświęcić co najmniej od 150 do 300 minut na umiarkowanej aktywności lub od 75 do 150 minut na intensywnych ćwiczeniach. Jeżeli chodzi o dzieci i młodzież zaleca się około 60 minut aktywności dziennie. Co rozumiemy pod pojęciem umiarkowana aktywność fizyczna? Jazda na rowerze, kilkudziesięciominutowy spacer, spokojne ćwiczenia na siłowi.
Badania nad wpływem aktywności fizycznej na zdrowie psychiczne jednoznacznie wskazują, że regularne ćwiczenia są skutecznym środkiem w redukcji stresu. Podczas aktywności fizycznej organizm uwalnia endorfiny, nazywane potocznie “hormonami szczęścia”. Odpowiadają one za redukcję bólu, poprawę nastroju oraz pomagają uwalniać serotoninę, dopaminę i noradrenalinę. Wspomniane związki są neuroprzekaźnikami, które uczesnticzą w regulacji nastroju i emocji. Badanie opublikowane w “Journal of Clinical Psychology” (Myers et al., 2011) potwierdziło, że ćwiczenie fizyczne o umiarkowane intensywności, takie jak marsz czy joga, przyczyniają się do poprawy nastroju i znaczącej redukcji objawów depresji. Kombinacja fizycznej aktywności i wydzielających się endorfin sprawia, że ludzie czują się bardziej zrelaksowani, co wpływa pozytywnie na ich zdolność radzenia sobie ze stresem. Należy pamiętać, ze ćwiczenia powinny być wykonywane regularnie i zgodnie z naszą kondycją.
Regularna aktywność fizyczna ma również pozytywny wpływ jako dodatkowy element w leczeniu depresji. Według badania opublikowanego w “Archives of Internal Medicine” (Blumenthal et al., 1999), regularne ćwiczenia mogą być równie skuteczne jak leki przeciwdepresyjne w łagodzeniu objawów depresji, szczególnie na wczesnym etapie. Ta obserwacja sugerują wprost, że aktywność fizyczna może być integralnym elementem terapii dla osób borykających się z problemami psychicznymi.
Należy również wspomnieć iż aktywność fizyczna poprawia zdolność funkcji poznawczych i umysłowych. Osoby, które regularnie ćwiczą mają lepszą pamięć, łatwiej im się skupić i szybciej reagują na bodźce zewnętrzne. Wynika to z faktu, że aktywność fizyczna stymuluje zwiększenie przepływu krwi do mózgu oraz zwiększa poziom czynników neurotropowych, a te promują wzrost nowych komórek w mózgu i połączeń między neuronami.
Ćwiczenia fizyczne poprawiają również kondycję naszego ciała, poprawiają wygląd i wpływają na jakość naszego życia, co pośrednio również poprawia nasz stan psychiczny. Zachowanie regularnej aktywności fizycznej zmniejsza ryzyko wystąpienia takich chorób jak cukrzyca, choroby serca, nadciśnienie. Zdrowy człowiek, w rozumieniu somatycznym, który nie musi się martwić dodatkowymi chorobami ma mniejsze ryzyko rozwoju takich chorób jak depresja.
Zdrowie psychiczne jest niezwykle istotne na szczeblu akademickim. Według raportu opublikowanego przez “Journal of American College Health” (Zivin et al., 2013), studenci zaangażowani w regularną aktywność fizyczną zgłaszają wyższe poczucie własnej wartości, niższą częstość występowania objawów depresji oraz lepszą jakość snu.
Badania na uczelniach, takie jak to przeprowadzone na Uniwersytecie Stanforda (Craft & Landers, 1998), wykazały, że uczestnicy programu aktywności fizycznej osiągnęli lepsze wyniki w testach poznawczych, co sugeruje, że aktywność fizyczna może wpływać na poprawę funkcji poznawczych i koncentracji, co jest kluczowe dla efektywnego nauki.
Najważniejsza w aktywności fizycznej jest systematyczność. Podejmujmy ćwiczenia, które będą sprawiały nam przyjemność, które nie będą dla nas zbyt dużym obciążeniem. Pozwólmy sobie na stopniowy rozwój kondycji i przyzwyczajenie się do tego, że aktywność fizyczna jest integralnym elementem naszego życia.
Analizując dostępne badania naukowe, nie ulega wątpliwości, że aktywność fizyczna ma pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. Redukcja stresu, poprawa nastroju, wsparcie w leczeniu depresji i lęku to tylko niektóre z korzyści, jakie regularne ćwiczenia przynoszą dla naszego umysłu. Zastosowanie aktywności fizycznej nie tylko na poziomie ogólnym społeczeństwa, ale także w środowisku akademickim, może przyczynić się do stworzenia bardziej zrównoważonego i zdrowego społeczeństwa.
Źródła:
- Myers, N., A., & Watts, F. N. (2011). Exercise and Psychological Well-Being. Journal of Clinical Psychology, 67(3), 273-276.
- Blumenthal, J. A., Babyak, M. A., Doraiswamy, P. M., Watkins, L., . (1999). Exercise and pharmacotherapy in the treatment of major depressive disorder. Archives of Internal Medicine, 159(19), 2349-2356.
- Mead, G. E., Morley, W., Campbell, P., Greig, C. A., McMurdo, M., & Lawlor, D. A. (2009). Exercise for depression. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 3.
- Zivin, K., Eisenberg, D., Gollust, S. E., & Golberstein, E. (2013). Persistence of mental health problems and needs in a college student population. Journal of Affective Disorders, 145(2), 263-270.
- Biddle, S. J. H., & Asare, M. (2011). Physical activity and mental health in children and adolescents: A review of reviews. British Journal of Sports Medicine, 45(11), Article 11. https://doi.org/10.1136/bjsports-2011-090185
- Craft, L. L., & Landers, D. M. (1998). The effect of exercise on clinical depression and depression resulting from mental illness: A meta-analysis. Journal of Sport and Exercise Psychology, 20(4), 339-357.
- Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa. (2020). Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania.
